Маулина Нұргүл Хасанқызы

экономика ғылымдарының кандидаты

Ақтау қаласы, Ш.Есенов атындағы КМТжИУ , Экономика және құқық Институты

Салықтық тексеру: мазмұны, формалары, әдістері

Салық тексеруi - салық қызметi органдары жүзеге асыратын, ҚР салық заңдарының орындалуын тексеру. Ұйғарымда көрсетiлген салық қызметi органдарының лауазымды адамдары Салық кодексіне сәйкес тексеруді жүргізуге тартылатын өзге де адамдар мен салық төлеушi салық тексерулерiне қатысушылар болып табылады.

Арнайы білімді және дағдыны талап ететін мәселелерді зерттеу және консультация алу үшін, қажет болған жағдайларда, салық қызметі органы салықтық тексеруге салықтық тексерудің нәтижесіне мүдделі емес маманды тартуы мүмкін. Алға қойылған мәселелер бойынша маман қорытынды жасайды, ол салықтық тексеру актісіне қоса беріледі.

Салық тексерулерiн салық қызметi органдары ғана жүзеге асырады.

Салық тексеруi мынадай түрлерге бөлiнедi:

1) құжаттық тексеру;

2) рейдтiк тексеру;

3) хронометраждық зерттеу.

Құжаттық тексеру мынадай түрлерге бөлiнедi:

- кешендi тексеру - салықтың және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердiң барлық түрлерi бойынша салық мiндеттемелерiнiң орындалуын тексеру;

- тақырыптық тексеру - салық міндеттемесінің салықтың жекелеген түрлері және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер бойынша орындалуын; міндетті зейнетақы жарналарын жинақтаушы зейнетақы қорларына және әлеуметтік аударымдарды Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына толық және уақтылы ұстап қалуды және (немесе) есептеуді; банктердің және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың Салық кодексінде белгіленген міндеттерді орындауын; трансферттік бағаларды қолдану кезінде мемлекеттік бақылау мәселелері бойынша; акцизделетін тауарлардың жекелеген түрлерінің өндірілуі мен айналымын мемлекеттік реттеу мәселелері бойынша; салық төлеушi мен оның дебиторлары арасындағы өзара есеп айырысуды айқындау мәселелерi бойынша тексеру;

- қарсы тексеру - егер салықты тексерудi жүргiзу кезiнде салық органында аталған тұлғаларға байланысты салық төлеушiлердiң жүргiзген операцияларының салық есебiнде дұрыс көрсетiлуi туралы қосымша ақпарат алу қажеттiгi туындаған жағдайда үшiншi бiр тұлғаларға қатысты жүргiзiлетiн тексеру.

Рейдтiк тексерудi салық қызметi органдары жекелеген салық төлеушiлерге қатысты олардың ҚР заңдарының жекелеген талаптарын, атап айтқанда:

1) салық төлеушiлердiң салық органдарында тiркеу есебiне қойылуы;

2) фискальдық жады бар бақылау-касса машиналарын қолданудың дұрыстығы;

3) лицензияның, біржолғы талонның және өзге де рұқсат ету құжаттарының болуы;

4) салық қызметі органдарының құзыретінде болатын акцизделетін тауарлардың жекелеген түрлерін және қызмет түрлерін лицензиялау ережелерін және өндіру, сақтау мен өткізу шарттарын орындау мәселелері бойынша жүргізіледі.

Хронометраждық зерттеудi салық органдары салық төлеушiнiң нақты кiрiсiн және кiрiс алуға байланысты нақты шығындарды анықтау мақсатымен жүргiзедi. Хронометраждық зерттеу уәкiлеттi мемлекеттiк орган бекiткен тәртіппен жүргiзiледi.

Салық тексеруiн жүргiзу, ҚР заң актiлерiнде белгiленген жағдайларды қоспағанда, салық төлеушiнің қызметiн тоқтатпауға тиiс.

Салық органы заңды тұлғаның өзiне салық тексеруiнiң жүргiзiлуiне қарамастан заңды тұлғаның құрылымдық бөлiмшелерiн тексеруге құқылы.

Салық тексерулерi мынадай мерзiмдiлiкпен жүргiзiледi:

1) кешендi - жылына бiр реттен жиi емес;

2) тақырыптық - салықтың және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемнiң белгiлi бiр түрi бойынша, акцизделетiн тауарлардың жекелеген түрлерiнiң өндiрiсiн және айналымын мемлекеттiк реттеу мәселелерi бойынша, сондай-ақ банктер мен банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардың Салық кодексте белгіленген міндеттемелерді орындау және трансферттік бағалар қолдану кезіндегі мемлекеттік бақылау мәселелері бойынша жарты жылда бiр реттен жиi емес.

Жоғарыда көзделген шектеулер мынадай жағдайларда қолданылмайды:

Ø заңды тұлғаны қайта ұйымдастыруға немесе таратуға және жеке кәсiпкердiң қызметiн тоқтатуға байланысты жүзеге асырылатын құжаттық тексерудi жүргiзу кезiнде, сондай-ақ салық төлеушiнiң өтiнiшi негiзiнде қосылған құнға салынатын салық бойынша есептен алып тастаған жағдайда. Бұл орайда тексеру салық төлеушiнiң өтiнiшiн алғаннан кейiн отыз күнтiзбелiк күннен кешiктiрмей жүргiзiлуге тиiс;

Ø жер қойнауын пайдалануға арналған келiсiм-шарттың қолданылу мерзiмi өтуiне байланысты жүзеге асырылатын құжаттық тексерудi жүргiзу кезiнде;

Ø қарсы тексерудi жүргiзу кезiнде;

Ø мынадай:

- салық төлеушiнiң өтiнішi негiзiнде, қайтарылуға ұсынылған қосылған құн салығы сомасының дұрыстығы, сондай-ақ лицензиар лицензияның қолданысын тоқтата тұрған бұзушылықтарды жою мәнiне;

- салық төлеушi мен оның дебиторлары арасындағы өзара есеп айырысуды айқындау мәселелерi бойынша тақырыптық тексерулер жүргiзу кезiнде;

Ø салық тексеруi актiсi бойынша хабарламаға салық төлеушiнің шағымын қарайтын органның шешiмi негiзiнде жүргiзiлетiн қосымша тексерулер кезiнде;

Ø нақты салық төлеушiге қатысты уәкілеттi мемлекеттiк орган басшысының бұйрығына сәйкес жүргiзiлетiн кезектен тыс құжаттық тексеру кезiнде, сондай-ақ Қазақстан Республикасының қылмыстық iс жүргiзу заңдарында көзделген негiздер бойынша.

Салық тексерулерiн жүргiзудiң мерзiмдерi

Берiлетiн нұсқамаларда көрсетiлетiн салық тексерулерiн жүргiзудің мерзiмi нұсқама тапсырылған кезден бастап отыз жұмыс күнiнен аспауға тиiс. Құрылымдық бөлiмшесi бар заңды тұлғаға салық тексеруiн жүргiзген кезде салық тексеруiн жүргiзудің мерзімін салық органы алпыс жұмыс күнiне дейiн ұзартуы мүмкiн.

Ерекше күрделi мәселелердi тексеру кезiнде салық тексеруiн жүргiзудiң мерзiмiн салық қызметiнің жоғары тұрған органы құрылымдық бөлiмшесi жоқ заңды тұлға үшiн елу жұмыс күнiне дейiн, құрылымдық бөлiмшесi бар заңды тұлға үшiн сексен жұмыс күнiне дейiн арттыруы мүмкiн. Ерекше күрделi мәселелер салық қызметiнiң жоғары тұрған органының салық төлеушiге тапсыратын негiзделген жазбаша шешiмiмен расталады.

Салық тексеруiн жүргiзу мерзiмi құжаттарды тапсыру туралы салық органының талаптарын салық төлеушiге беру кезi мен салық тексеруін жүргiзу кезінде сұралатын құжаттарды салық төлеушiні табыс етуi аралығындағы уақыт кезеңiнде, сондай-ақ салық органының мәлiметтер мен құжаттарды сұратып алу кезiнде тоқтатыла тұрады. Салықтық тексеру мерзiмiнің ішінде халықаралық келісімдерге сәйкес шет мемлекеттерге салық қызметі органдарының ақпарат беру және ол бойынша мәлiметтер алу туралы сұрау салған кездерінің арасындағы уақыт кезеңінде де тоқтатыла тұрады.

Хронометраждық зерттеулер жүргiзудiң мерзiмi уәкiлеттi мемлекеттiк орган бекiткен хронометраждық зерттеулер жүргiзу тәртiбiне сәйкес белгiленедi.

Салық тексеруiн жүргiзу негiздемесi

Салық тексеруiн жүргiзу үшiн нұсқаманың салық органында тiркелген күнi мен нөмiрiн; нұсқама шығарған салық органының атауын; салық төлеушiнің толық атауын; салық төлеушiнiң тiркеу нөмiрiн; тексеру түрiн; тексеретiн адамдардың, сондай-ақ Салық кодексіне сәйкес тексеру жүргізуге тартылған өзге де адамдардың лауазымын, тегiн, атын, әкесiнің аты; тексеру жүргiзiлетiн мерзiмiн; құжаттық тексерулер кезiндегi тексерiлетiн салық кезеңiн қамтитын нұсқама негiздеме болып табылады.

Рейдтiк тексеру тағайындалған кездегi нұсқамада аумақтың тексерiлетiн учаскесi, тексеру барысында анықталуға жататын мәселелер, сондай-ақ салық төлеушiнің толық атауын; салық төлеушiнiң тiркеу нөмiрiн; тексеру жүргiзiлетiн мерзiмiн; қоспағанда, нұсқаманың салық органында тiркелген күнi мен нөмiрi көрсетiлуге тиiс.

Тақырыптық, қарсы тексерулер тағайындалған кезде нұсқамада:

o салық және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердiң тексерiлетiн түрi;

o мiндеттi зейнетақы жарналарын жинақтаушы зейнетақы қорларына, әлеуметтiк аударымдарды Мемлекеттiк әлеуметтiк сақтандыру қорына толық және уақтылы ұстап қалу және (немесе) аудару мәселелерi;

o банктердiң және банк операцияларының жекелеген түрлерiн жүзеге асыратын ұйымдардың Салық кодексінде белгiленген мiндеттемелердi орындау мәселелерi;

o трансферттiк бағаларды қолдану кезiндегi мемлекеттiк бақылау мәселелерi;

o акцизделген тауарлардың жекелеген түрлерi өндiрiсiн және айналымын мемлекеттiк реттеу мәселелерi;

o салық төлеушi мен оның дебиторлары арасындағы өзара есеп айырысуларды айқындау мәселелерi көрсетiледi.

Нұсқамаға салық органының бiрiншi басшысы немесе оны ауыстыратын адам қол қоюға, ол салық органының елтаңбалы мөрiмен расталуға және уәкiлеттi мемлекеттiк орган белгiлеген тәртiпке сәйкес арнаулы журналда тiркелуге тиiс.

Бiр ұйғарым негiзiнде бiр ғана салық тексеруi жүргiзiлуi мүмкiн.

Салық тексеруін бастау

Салық төлеушiге (салық агентiне) нұсқама берiлген кез салық тексеруiн жүргiзудiң басталуы болып есептеледi. Салық органының салық тексеруiн жүргiзушi лауазымды адамдары салық төлеушiге (салық агентiне) қызмет куәлiгiн көрсетуге мiндеттi. Салық органының салық тексеруiн жүргiзушi лауазымды адамы, рейдтiк тексеруді қоспағанда, салық төлеушiге нұсқаманың түпнұсқасын табыс етедi. Нұсқаманың көшiрмесiне салық төлеушi (салық агентi) нұсқамамен танысқаны және оны алғаны туралы белгi қояды.

Рейдтiк тексеру жүргiзiлген кезде салық төлеушiге танысу үшiн нұсқаманың түпнұсқасы көрсетiледi және оның көшiрмесi табыс етiледi. Нұсқамамен таныстырылғаны және оның көшiрмесiн алғаны туралы түпнұсқаға белгi қойылады. Салық төлеушiнiң (салық агентiнiң) нұсқаманы алудан бас тартуы салық тексеруiн жүргiзудің күшiн жоюға негiз болып табылмайды.

Салық тексерулерiн жүзеге асыру кезеңiнде тексерiлетiн салық кезеңiндегi салық есептiлiгiне салық төлеушiнiң өзгерiстер мен толықтырулар енгiзуiне жол берiлмейдi.

Салық төлеушi салық қызметi органының салық тексеруiн жүргiзетiн лауазымды адамдарын табыстарды алу үшiн пайдаланылатын аумаққа немесе үй-жайға (тұрғын үй-жайлардан басқа) не салық салу объектiлерi мен салық салумен байланысты объектiлерге жiберуге мiндеттi. Салық қызметi органының салық тексеруiн жүргiзушi лауазымды адамдарының көрсетiлген аумақтарға немесе үй-жайларға (тұрғын үйлерден басқа) кiруiне бөгет жасалған жағдайда хаттама жасалады. Хаттамаға салық органының тексерудi жүргiзушi лауазымды адамдары және салық төлеушi (салық агентi) қол қояды. Аталған хаттамаға қол қоюдан бас тартқан кезде салық төлеушi (салық агентi) бас тартуының себептерi туралы жазбаша түсiнiктеме беруге мiндеттi.

Егер ҚР заң актiлерiне сәйкес салық төлеушінің аумағына немесе үй-жайына кіру үшін арнаулы рұқсат қажет болатын болса, салық қызметi органы лауазымды адамдарында ол болуға тиiс.

Салық төлеушiнiң мынадай жағдайларда, егер: нұсқама белгiленген тәртiппен тапсырылмаса не ресiмделмеген болса; нұсқамада көрсетiлген тексеру мерзiмдерi әлi басталмаған немесе өтiп кеткен болса; бұл адамдар нұсқамада көрсетiлмеген болса; тексерiлетiн салық кезеңiне қатысы жоқ құжаттамалар сұратылса, салық органының лауазымды адамдарын салық тексеруiн жүргiзу үшiн аумаққа немесе үй-жайға жiбермеуге құқығы бар.

Құжаттарды алып қою ҚР-ның заң актiлерiне сәйкес жүргiзiледi.

Салық тексеруiн аяқтау

Салық тексеруi аяқталған соң салық қызметi органының лауазымды адамы мыналарды: салық тексеруiнің жүргiзілген орнын, актi жасалған күнiн; тексерудiң түрiн; салық қызметi органының салық тексеруiн жүргiзген лауазымды адамдарының қызметiн, тегiн, атын, әкесiнің атын; салық төлеушiнiң (салық агентiнің) тегiн, атын, әкесiнiң атын не толық атауын; салық төлеушiнiң (салық агентiнiң) орналасқан жерiн, банктiк деректемелерiн, сондай-ақ оның тiркеу нөмiрiн; салық төлеушiнiң (салық агентiнiң) салық есептiлiгi мен бухгалтерлiк есептiлiктi, салықты және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердi төлеуге тексеру жүргiзуге жауапты басшысы мен лауазымды адамдарының тегiн, атын, әкесiнiң атын; алдыңғы жүргiзiлген тексеру мен бұрын анықталған салық заңдарын бұзушылықтарды жою жөнiнде қолданылған шаралар туралы мәлiметтердi; тексерiлетiн салық кезеңiн және тексеру жүргiзу үшiн салық төлеушi (салық агентi) табыс еткен құжаттар туралы жалпы мәлiметтердi; ҚР салық заңдарының тиiстi нормасына сiлтеме жасай отырып, салық бұзушылығының егжей-тегжейлi жазылған сипаттамасын; салық тексеруiнiң нәтижелерiн көрсете отырып, салық тексеруiнің актiсiн жасайды.

Салық тексеруiнiң актiсi салық төлеушiге тапсырылған күн салық тексеруi мерзiмiнiң аяқталуы болып есептеледi. Салық тексеруiнiң аяқталуы бойынша салық заңдарының бұзылуы анықталмаған жағдайда, онда бұл туралы салық тексеруi актiсiне тиiстi белгi қойылады. Салық тексеруi актiсiне қажеттi құжаттардың көшiрмелерi, салық қызметi органының лауазымды адамы жүргiзген есеп-қисаптар және салық тексеруi барысында алынған басқа да материалдар қоса тiркеледi. Салық тексеруi актiсi кем дегенде екi дана етiп жасалады және оған салық тексеруiн жүргiзген салық қызметi органының лауазымды адамдары қол қояды. Салық тексеруi актiсi салық тексеруi актiлерi мен хабарламаларын тiркейтiн арнаулы журналда тiркеледi, ол нөмiрленуге, бау өткiзiлуге және салық қызметi органының мөрiмен куәландырылуға тиiс. Салық тексеруi актiсiнің бiр данасы салық төлеушiге (салық агентiне) тапсырылады. Салық төлеушi (салық агентi) салық тексеруi актiсiн алған кезде оны алғаны туралы белгi қоюға мiндеттi.

Салық тексеруi нәтижелерi бойынша шешiм

Салық тексеруi актiсiнде көрсетiлген нәтижелер негiзiнде салық тексеруiн аяқтау бойынша салық қызметi органы Салық кодесінің 31-бабына сәйкес белгiленген мерзiмде салық төлеушiге (салық агентiне) жiберiлетiн салықтың және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердiң есептелген сомалары және өсiмпұлдар туралы хабарлама шығарады. Салықтың және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердiң және өсiмпұлдардың есептелген сомалары туралы хабарламаны және салық тексеруi актiсiн тiркеудi салық қызметi органы бiр нөмiрмен жүзеге асырады.

Салықтың және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердiң және өсiмпұлдардың есептелген сомалары туралы хабарламада мынадай деректемелер мен мәлiметтер:

1) хабарламаны және салық тексеруi актiсiн тiркеу күнi мен нөмiрi;

2) салық төлеушiнiң тегi, аты, әкесiнiң аты не толық атауы;

3) салық төлеушiнің тiркеу нөмiрi;

4) салықтың және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердiң және өсiмпұлдардың есептелген сомасы;

5) төлеу туралы талап және төлеу мерзiмi;

6) тиiстi салықтың және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердің және өсiмпұлдардың деректемелерi;

7) шағым жасау мерзiмi мен орны болуға тиiс.

Салықтың және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердiң және өсiмпұлдардың есептелген сомалары туралы хабарламаны алған салық төлеушi, егер салық төлеушi салық тексеруi нәтижелерiне шағым жасамаса, оны хабарламада белгiленген мерзiмде орындауға мiндеттi. Егер салық тексеруiнiң аяқталуы бойынша салық заңдарын бұзу анықталмаған болса, салық тексеруi нәтижелерi бойынша хабарлама шығарылмайды.

Камералдық бақылау - салық төлеушiлер берген салық есептiлiгiн және басқа да құжаттарды зерделеу мен талдау негiзiнде тiкелей салық органы жүзеге асыратын бақылау.

Камералдық бақылау тiкелей салық органының орналасқан жерi бойынша жүзеге асырылады.

Салық органы салық есептiлiгiн қателiктер тапқан, салық есептiлiгiнде келтiрiлген мәлiметтердiң арасынан қайшылық табылған, сондай-ақ шағын бизнес субъектiлерi үшiн көзделген шарттарды асыра пайдаланған кезде салық төлеушiге жiберiлген қателiктердi өз бетiнше жоюы үшiн, сондай-ақ салық салудың жалпыға бiрдей белгiленген тәртiбiне көшуi үшiн хабарлама жiберiледi.

Салық төлеушiлер мониторингi салық төлеушiлердiң нақты салық салынатын базасын анықтау және тауарлардың (жұмыстардың, қызмет көрсетулердiң) өзiндiк құнын қалыптастырудың негiздiлiгiне талдау жүргiзу, қаржы, валюта заңдарын, қолданылатын нарықтық бағаларды сақтау мақсатында салық төлеушілердiң қаржы-шаруашылық қызметiн байқау жүйесiн қолдану жолымен жүзеге асырылады.

Электронды мониторинг - электрондық цифрлық қолтаңбамен расталып, электрондық құжат нысанында ақпарат беретiн мониторинг түрi. Салық төлеушiлердiң мониторингi республикалық және аймақтық деңгейде жүзеге асырылады. Республикалық мониторингке жататын салық төлеушiлердiң тiзбесiн ҚР Yкiметi белгiлейдi. Аймақтық мониторингке жататын салық төлеушiлердiң тiзбесiн уәкiлеттi мемлекеттiк орган белгiлейдi. Мониторингке жататын салық төлеушiлер уәкiлеттi мемлекеттiк орган бекiткен тәртiппен және мерзiмдерде салық есептiлiгiн тапсырады.

ҚР-ның аумағында сауда операцияларын жүзеге асыру кезiнде немесе қолма-қол ақша, банктiк төлем карточкалары, чектер арқылы қызмет көрсеткенде ақшалай есеп айырысу мiндеттi түрде фискальдық жады бар бақылау-касса машиналарын қолдану және бақылау чегiн беру арқылы жүргiзiледi.

Фискальдық жады бар бақылау-касса машиналары төмендегілердің қызметінде қолданылмайды:

1) жеке кәсiпкерлердің (акцизделетiн тауарларды өткiзушiлерден басқа):

- қызметiн шағын бизнес субъектiлерiне арналған арнаулы салық режимi шеңберiнде бiр жолғы талон немесе патент негiзiнде жүзеге асыратындарының;

- егер салық төлеушi жеке кәсiпкер ретiнде мемлекеттiк тiркеуден өткен кезден берi 6 ай өтпеген болса;

- қызметiн шаруа (фермер) қожалықтарына арналған арнаулы салық режимi шеңберiнде жүзеге асыратындарының;

2) салық төлеушiлердiң: қызметiн арнаулы салық режимi шеңберiнде жүзеге асыратындарының; квитанцияларды, билеттердi, талондарды, почта төлемi белгiлерiн немесе құзыреттi мемлекеттiк орган енгiзген қорытынды негiзiнде уәкiлеттi мемлекеттiк орган бекiткен нысандар бойынша чектерге теңестiрiлген басқа да қатаң есептiлiк құжаттарын бере отырып, халыққа қызмет көрсетуiне қатысты ақшалай есеп айырысуларына қолданылмайды. Құзыреттi мемлекеттiк орган қорытындысының нысаны мен оған қойылатын талаптарды уәкiлеттi мемлекеттiк орган белгiлейдi;

3) адвокаттардың ақшалай есеп айырысуларына қолданылмайды.

Фискальдық жады бар бақылау-касса машиналарын қолдану мен пайдалану тәртiбiн ҚР Үкiметi белгiлейдi.

Фискалдық жады бар бақылау-касса машиналары тауарлар сату мен қызмет көрсету кезiнде ақшалай есеп айырысуды тiркеу үшiн пайдаланылатын, ақпараттың маусым сайын түзетілмей тiркелуiн және энергияға тәуелсiз ұзақ уақыт сақталуын қамтамасыз ететiн, фискалдық жады блогы бар электронды құрылғылар және (немесе) банктiк компьютерлiк жүйелер. Уәкiлеттi мемлекеттiк орган ҚР-ның аумағында пайдалануға рұқсат етiлген Фискалдық жады бар бақылау-касса машиналарының мемлекеттiк тiзiлiмiн (бұдан әрі Мемлекеттік тізілім) және оны қалыптастырудың ережесін бекiтедi. Компьютерлік жүйе Мемлекеттік тізілімге (тізілімнен) байланыс және ақпараттандыру саласындағы уәкілетті орган беретін қорытындының негізінде қосылады (ажыратылады).

Қорытынды, компьютерлік жүйенің техникалық талаптарға сәйкестігін растайтын құжат болып табылады. Қорытындыны берудің тәртібін уәкiлеттi мемлекеттiк органмен келiсiм бойынша байланыс және ақпараттандыру саласындағы уәкілетті орган белгілейді.

Фискальдық жады бар бақылау-касса машинасының техникалық ақауы болған немесе электр энергиясы болмаған жағдайда уәкілетті мемлекеттік орган бекіткен нысан бойынша тауар чектерін пайдалануға және беруге рұқсат етiледi.

Фискальдық жады бар бақылау-касса машиналарын қолдану кезiнде мынадай талаптар қойылады:

1) фискальдық жады бар бақылау-касса машиналарының тiркеу карточкасын бере отырып, фискальдық жады бар бақылау-касса машиналарын тiркеу (есепке қою, тiркеу деректерiн өзгерту), сондай-ақ есептен шығару қызметiн жүзеге асыру орны бойынша салық органдарында жүргiзiледi. Фискальдық жады бар бақылау - касса машиналарын салық органында тiркеу қызмет басталғанға дейiн жүргiзiледi;

2) техникалық қызмет көрсетуге фискальдық жады бар бақылау-касса машиналарын қою жүзеге асырылады;

3) фискальдық жады бар бақылау-касса машиналарының чегiн беру жүзеге асырылады;

4) фискальдық жады бар бақылау-касса машиналарына салық органдарының енуi қамтамасыз етiледi.

Салық органдары:

1) фискальдық жады бар бақылау-касса машиналарының қолданылу және пайдаланылу тәртiбiнiң сақталуына бақылауды жүзеге асырады;

2) салық және бюджетке төленетiн басқа да мiндеттi төлемдердi төлеу бойынша салық төлеушiнің салық мiндеттемелерiн орындау жөнiндегi салық тексерулерiн жүргiзу кезiнде фискальдық жады бар бақылау-касса машиналарының фискальдық блогындағы сақтаулы деректердi пайдаланады.

Қолданылған әдебиеттер:

1 Салықтар және бюджетке түсетін басқа да міндетті төлемдер туралы Қазақстан Республикасының кодексі, 12 маусым 2001 жыл.

2 Налоги и налогообложение – учебник под ред Юткиной Т.Ф. – М.: ЮНИТИ 2001

3 Налоги и налогообложение – учебное пособие под ред. Гурина А.С. - Санкт-Петербург, 2001

4 Налоги: Учебник. Под ред. д.э.н., профессора Черника Д.Г. – М.: Финансы и статистика, 2000